พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศล รัชกาลที่ ๘

พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศล ร.๘

     พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในอภิลักขิตสมัยคล้ายวันสวรรคต พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทรและพระราชกุศลทักษิณานุปทานพระบรมอัฐิ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนีพร้อมด้วย พระอัฐิสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์
พระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศล รัชกาลที่ 8 วันที่ 9 มิถุนายน

     ตามโบราณราชประเพณีพระมหากษัตริย์ที่ได้สืบราชสันตติวงศ์ย่อมทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายสมเด็จพระราชชนกหรือสมเด็จพระบรมเชษฐาธิราชในวันคล้ายวันสวรรคต ดังนั้น พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้กำหนดการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร ในวันที่ ๘ มิถุนายน ณ วัดสุทัศนเทพวราราม และพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ในพระบรมมหาราชวังส่วนกำหนดการทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวายสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ในวันสวรรคตคือวันที่ ๒๔ กันยายน ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย แล้วพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปถวายบังคมพระราชานุสรณ์ ณ โรงพยาบาลศิริราช

     ต่อมาทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้รวมการบำเพ็ญพระราชกุศล ๒ วาระนี้เป็นวันเดียวกัน เป็นพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลพระบรมอัฐิ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และทรงบำเพ็ญพระราชกุศลคล้ายวันสวรรคตพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร ในวันที่ ๙ มิถุนายน

     ครั้นสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี สวรรคตในพุทธศักราช ๒๕๓๘ และถวายพระเพลิงในพุทธศักราช ๒๕๓๙ แล้ว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เชิญพระบรมอัฐิมาทรงบำเพ็ญพระราชกุศลคู่กับสมเด็จพระบรมราชชนก พุทธศักราช ๒๕๕๗ นี้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้เชิญพระอัฐิสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ ซึ่งสิ้นพระชนม์และพระราชทานเพลิงศพเมื่อพุทธศักราช ๒๕๕๑ มาทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในวันที่ ๙ มิถุนายน ด้วยการพระราชพิธี ณ วัดสุทัศนเทพวราราม เจ้าหน้าที่ตกแต่งที่บรรจุพระบรมราชสรีรางคาร พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร ที่พุทธบัลลังก์พระศรีศากยมุนี ในพระวิหารหลวง ทอดเครื่องนมัสการทองทิศ เครื่องทองน้อย และที่พระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร หน้าพระวิหารหลวงด้านตะวันตก ตั้งเครื่องราชสักการะ พร้อมตั้งตกแต่งโต๊ะหมู่เครื่องผ้าป่าของมูลนิธิอัฏฐมราชานุสรณ์

     ส่วนในพระบรมมหาราชวัง ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย เชิญพระโกศพระบรมอัฐิ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก สมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี และพระโกศพระอัฐิสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา ขึ้นประดิษฐานบนพระแท่นภายใต้นพปฎลมหาเศวตฉัตร พร้อมกับเชิญพระพุทธรูปประจำพระชนมวารคู่พระบรมอัฐิและพระอัฐิ ประดิษฐานบนพระที่นั่งบุษบกมาลา ทอดเครื่องราชูปโภค และเครื่องพระสำอาง พระสุพรรณภาชน์ เครื่องนมัสการพานทองสองชั้น เครื่องทรงธรรมเครื่องใหญ่ เทียนดูหนังสือเทศน์ เครื่องราชสักการะทองลงยาราชาวดี เครื่องทองน้อย อาสนสงฆ์และธรรมาสน์ไว้พร้อม

     เวลา ๑๖ นาฬิกา ๓๐ นาที พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปยังวัดสุทัศนเทพวราราม เสด็จเข้าพระวิหารหลวง ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการทองทิศบูชาพระศรีศากยมุนีแล้วทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยถวายราชสักการะพระบรมราชสรีรางคารพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร แล้วเสด็จออกจากพระวิหารหลวงไปยังพระบรมราชานุสรณ์ ทรงวางพวงมาลาและทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อยถวายราชสักการะ แล้วเสด็จพระราชดำเนินไปยังมณฑลพิธีตั้งองค์ผ้าป่า ทรงรับผ้าไตรจากกรรมการมูลนิธิอัฏฐมราชานุสรณ์ พาดระหว่างพระกร ประนมพระหัตถ์ ทรงว่าคำถวายผ้าป่า จบแล้ว ทรงวางผ้าไตรบนพานแว่นฟ้า พระสงฆ์ชักผ้าป่าแล้ว เสด็จพระราชดำเนินไปยังพระบรมมหาราชวัง เสด็จเข้าพระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย ทรงจุดธูปเทียนเครื่องนมัสการบูชาพระพุทธรูปประจำพระชนมวารของพระบรมอัฐิและพระอัฐิ แล้วทรงจุดธูปเทียนเครื่องราชสักการะกราบถวายบังคมพระบรมอัฐิและพระอัฐิ พระสงฆ์ ๒๐ รูป (เท่าพระชนมพรรษาพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร) สวดพระพุทธมนต์ จบ ทรงจุดเทียนดูหนังสือเทศน์พระราชทานแก่เจ้าพนักงานพระราชพิธีเชิญไปปักที่จงกลธรรมาสน์ ทรงจุดธูปเทียนเครื่องทรงธรรมเครื่องใหญ่ เจ้าหน้าที่นิมนต์พระราชาคณะที่จะถวายพระธรรมเทศนาขึ้นนั่งบนธรรมาสน์ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงจุดธูปเทียนเครื่องทองน้อย สำหรับพระบรมอัฐิและพระอัฐิทรงธรรม พระราชาคณะถวายศีลและถวายพระธรรมเทศนากัณฑ์ ๑ จบแล้ว ลงมานั่งที่อาสน์สงฆ์ข้างธรรมาสน์ พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงประเคนเครื่องไทยธรรมกัณเทศน์แล้ว เจ้าพนักงานนิมนต์พระสงฆ์ที่สวดพระพุทธมนต์ไปนั่งที่อาสน์สงฆ์ร่วมกับพระราชาคณะที่ถวายพระธรรมเทศนา เจ้าพนักงานพระราชพิธีลาดพระภูษาโยง พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงทอดผ้าไตร ๒๑ ไตร พระสงฆ์ที่สวดพระพุทธมนต์และถวายพระธรรมเทศนาสดับปกรณ์พระบรมอัฐิและพระอัฐิ ทรงหลั่งทักษิโณทก พระสงฆ์ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลา ออกจากพระที่นั่ง พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร เสด็จพระราชดำเนินไปทรงกราบพระพุทธรูปที่หน้าพระที่นั่งบุษบกมาลา ทรงกราบถวายบังคมพระบรมอัฐิและพระอัฐิที่หน้าพระแท่นนพปฎลมหาเศวตฉัตรแล้ว เสด็จพระราชดำเนินกลับ
การแต่งกายในพระราชพิธีนี้แต่งเครื่องแบบครึ่งยศ

เรียบเรียง โดย นางสาวเพลินพิศ กำราญ